Ocalić od zapomnienia …

Pamiętam, kiedy wspólnie z kilkoma jeszcze osobami pomagaliśmy Bogusiowi, w utworzeniu czegoś na wzór muzeum. Pasja którą ogarnięty jest Szyguła to coś czego nie wolno było zmarnować dodaje Tadeusz Loster starszy kustosz Muzeum Górnictwa w Zabrzu, (już teraz w stanie spoczynku). Minęło trochę czasu odkąd byłem tu ostatni raz, wtedy wszystkie skarby Bogusława mieściły się w jednym pomieszczeniu, a my cieszyliśmy się z każdego najmniejszego chociażby eksponatu. To co zobaczyłem dziś dodaje pan Loster przerosło moje najśmielsze oczekiwania.

Nie jest to już z pewnością Izba Tradycji jakich wiele na Śląsku, dziś z powodzeniem można by było wypowiadać się o tym obiekcie jak o muzeum. 3000 tysiące eksponatów to nie byle co, a są tu małe perełki nie tylko związane z historią górnictwa ale i śląską tożsamością, uważam, że Knurów jako miasto, ma powody do dumy. Izba Tradycji KWK Knurów – Szczygłowice uważam, dodaje pan Loster, to niewątpliwie piękna wizytówka miasta. Muzealnikiem jestem z zawodu i pasji, a może przede wszystkim ważniejsze jest dla mnie to drugie określenie. Z pewnością znam się na tej robocie, i wiem co mówię.

Jestem pod wrażeniem, i widzę, że trudne początki podczas tworzenia i wprowadzania w życie marzeń mojego przyjaciela którym niewątpliwie był, jest, i pozostanie Bogusław Szyguła a które miały miejsce 20 lat temu nie poszły na marne. Słyszałem wiele dobrego na temat tej izby tradycji, dodaje Loster, a dziś przekonałem się, że w doniesieniach moich znajomych nie było cienia przesady. To powód do zazdrości niejednego dużego miasta, chwała miastu i władzom tej kopalni, że widzą sens w utrzymywaniu tak pięknego obiektu, słyszałem, że prowadzone są tu także lekcje historii a izbę odwiedza wielu gości, z całego świata, w tym wiele szkolnych wycieczek, to kolejna radosna dla mnie wiadomość podkreśla Loster…

,,Gość w dom – Bóg w dom” odpowiada gospodarz. Nie spodziewałem się, że dziś będę gościł w moich skromnych program człowieka któremu wiele zawdzięczam. To prawda, odpowiada pan Bogusław. Izba Tradycji utworzona została 20 lat temu, od początku istnienia działa pod opieką Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa – Koła Zakładowego KWK Knurów.

Naszym zadaniem jest przekazywanie zwiedzającym historii naszej kopalni, naszego miasta wyrosłego na węglu, a także ukazywanie naszego dziedzictwa. Izba nasza otrzymała zaproszenie Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego na zorganizowanie w stolicy wystawy mającej na celu przybliżenie tamtejszemu społeczeństwu tematyki związanej z górnictwem, ze szczególnym uwzględnieniem jego historii i zupełnie odmiennej także górniczej kultury. Podczas trwania wystawy planujemy także, dodaje pan Bogusław ukazać przyszłość i perspektywy rozwoju górnictwa węglowego, mającego zapewnić bezpieczeństwo energetyczne zarówno Polsce jak Europie.

Mój przyjaciel wspominał o początkach, kiedy to wszystko mieściło się w jednej izbie, mieliśmy jednak ogromny zapał, i ciążył na nas mniejszy ciężar upływającego czasu – nie jestem pewien, czy teraz podołałbym trudowi rozpoczynania wszystkiego od początku.

Dziś nasze maleńkie muzeum mieści się w ośmiu salach ukazujących ciąg technologiczny kopalni oraz życie górników i ich rodzin na przestrzeni kilku dziesięcioleci. Izba, już na stałe od sześciu lat współpracuje z Muzeum Górnośląskim w Ratingen (Nadrenia – Westwalia), (www. Oberschlesisches–landesmuseum.de) gdzie obecnie prezentowana jest kolejna, czwarta już wystawa tematyczna o polskim górnictwie. W izbie prezentowanych jest 50 eksponatów użyczonych przez Górnicze Muzeum w Karwinie (Hornicke’ Muzeum Karvina), (http;// www.muzeumct.cz / karvina) z którym izba współpracuje od 5 lat. Posiadamy także 10 eksponatów których właścicielem jest Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, (www.muzeumgornictwa.pl) z którym izba podpisała umowę partnerską. – to stało się za sprawą wielkich starań kustosza Lostera – podkreśla pan Bogusław Szyguła.

W Izbie zgromadzonych jest ponad 3000 eksponatów, zdjęć, dokumentów historycznych, map, literatury fachowej z której korzysta młodzież i studenci podczas pisania prac dyplomowych… Można przyjąć dodaje pan Bogusław, że izba pełni także rolę swoistego archiwum kopalni. W oparciu o te archiwalne zbiory informuje pan Szyguła powstało ponad 30 prac dyplomowych o górnictwie i samym mieście. Należy także wspomnieć, że izba jest wpisana na listę atrakcji turystycznych Powiatu Gliwickiego, z tego też powodu drzwi naszej izby nie zamykają się, często gościmy u siebie przybyszów nie tylko z kraju a także Europy i wielu krajów świata.

Należy podkreślić dodaje kustosz, że przede wszystkim izba nasza służy jako jeszcze jedna sala wykładowa w której odbywają się ciekawe spotkania edukacyjne. Jest to jedyne takie miejsce w JSW SA w którym ukazana jest historia górnictwa, tradycje i kultura górnicza. Wielokrotnie przychodzą do nas dziadkowie z wnukami, by dzieciaki zobaczyły jak fedrował ich starzyk, a jak teraz robi to jego, czy też jej tato. Tu przy szklaneczce herbaty i słodkich ciasteczkach słuchają opowieści o Utopkach, Strzygach, Bebokach, a już za chwilę przechodzą do sali gdzie zobaczyć mogą współczesny ubiór ratownika górniczego i następuje kolejna zmiana tematu.
Żyjemy tu swoim życiem opartym na węglu, tak to wygląda, że czarny kamień to nie tylko skała dająca ciepło i wiele jeszcze innych dobrodziejstw. Ten kamień wrósł w nasze serca i dusze tak głęboko, że gdy go zabraknie i my odejdziemy wraz z nim. Tak biją nasze serca, i chyba mamy prawo bronić tych wartości które stanowią o naszej śląskiej tożsamości.

O izbie i jej eksponatach ukazało się setki artykułów w prasie krajowej i zagranicznej, ostatnio również w ,,Jastrzębskim Węglu” nr 5/118/2015. Był to foto reportaż pt. ,,Izba którą warto zwiedzić” (str.8/9) oraz w nr 7/120/2015 w fotoreportażu ,,W górnictwie wszystko już było” (str.8/9). Cieszy nas, że interesują się naszą działalnością media które nie są na co dzień związane z górnictwem. Wiele artykułów o nas i naszej izbie ukazało się na łamach ,,Śląskiego Kuriera Wnet” .

Wiemy, że i portale takie jak ,,się myśli”, ,,3 obieg „, czy nasz knurowski portal informacyjny ,,IKnurów”, na swoich stronach zamieszczają dużo materiału o naszej izbie, nie wolno zapominać o naszym gospodarzu medialnym którym jest ,,Przegląd lokalny”, redaktorzy tego tygodnika są z nami od początku i związali się z nami na dobre i na złe.

Nasze plany na przyszłość;

W ramach programu i tematyki związanej z historią planowany jest cykl spotkań pt. ,,Poczet Gwarków Śląskich”. Z tej okazji będziemy publikować materiały związane z tym tematem.; W tym roku przypadają trzy ważne rocznice informuje pan Bogusław, są to między innymi; Setna rocznica powołania ,,samodzielnej parafii na węglu wyrosłej”, przy tej okazji należy wspomnieć iż nieprzerwanie od 1916 – 1926 roku niedzielne nabożeństwa odbywały się w Cechowni kopalni przed wizerunkiem Św. Barbary.

Kolejną ważną dla nas datą jest 25 lat powrotu do świętowania patronów kopalni – Piotra i Pawła, należy dodać informuje Szyguła, że od imion tych świętych pochodzą nazwy szybów naszej kopalni, (szyb III nosi nazwę św. Jana). I na koniec pozostaje nasze wewnętrzne święto 20 lat powołania Izby Tradycji – co chcemy upamiętnić wydawnictwem Bractwa.
Odbiorcami i adresatami ekspozycji, pokazów multimedialnych oraz wykładów ma być przede wszystkim młodzież, załoga kopalń a przede wszystkim dodaje kustosz kadra i nowo przyjmowani, a także samorządowcy, związkowcy i lokalna społeczność.

Chcemy także ten program, dodaje pan Bogusław Szyguła przedstawić szerokiemu ogółowi szczególnie decydentom, by przyczynił się on, do zmiany postrzegania roli górnictwa w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego. Nadszedł czas podkreśla pan Bogusław, by całe społeczeństwo zaczęło doceniać górnictwo, by odwrócić medialny trend, że górnicy są przyczyną wszelkiego zła. Chcemy pokazać, że potrafimy, nie tylko demonstrować, ale też pracować, mając na uwadze dobro i bezpieczeństwo energetyczne Polski – to jest w tej chwili naszym nadrzędnym celem…
Mamy swojego wielkiego kamrata;
W rzeczy samej, mamy szczerego i wiernego przyjaciela, który wspiera naszą działalność od lat, jest nim wspomniane ,,Stowarzyszenie Bractwo Gwarków Związku Górnośląskiego”, a także co należy podkreślić Główna Komisja Muzealnictwa i Tradycji Górniczej ( ZG SITG). Wspólnymi siłami planujemy rozszerzyć działalność i utworzyć w przyszłości ,,Izbę Tradycji i Perspektyw”. Pomysł ten miałby służyć budowaniu pozytywnego wizerunku górnictwa węglowego… tym samym Izba Tradycji stałaby się swoistym działem promocji i marketingu.

Przygotowanie nowych cyklicznych ekspozycji tematycznych, wykonanie wystawy objazdowej o historii i przyszłości węgla, (na rollupach), wykonanie prezentacji multimedialnych o innowacjach i perspektywach górnictwa, wzbogacanie zbiorów, opieka nad dotychczasowymi zasobami archiwalnymi, pomoc dla piszących prace dyplomowe na tematy górnictwa, praca z młodzieżą, oprowadzanie wycieczek krajowych i zagranicznych, promocja spółki poprzez wydawnictwa informacyjno – reklamowe, prace marketingowe zlecone przez JSW SA.

Tego rodzaju działalność prowadzimy od lat, a właściwie od początku istnienia naszej izby, nie jest to dla nas żadnym novum. Uważam, że należałoby z naszej strony jedynie nieco wzbogacić nasz dotychczasowy program i dostosować do wymogów czasu….
W nowym projekcie mają się pojawić dodatkowo takie pozycje jak;
1. Bezpieczeństwo energetyczne kraju zapewnia węgiel.
2. Obrona i promocja polskiego węgla.
3. Wzmocnienie pozycji węgla jako surowca energetycznego ( w miejsce importowanego gazu i ropy)
4. Prawda o wpływie na ocieplenie klimatu.
5. Węgiel kiedyś był zielony.
6. Rozwiązania techniczne oraz efektywniejsze sposoby pozyskiwania energii z węgla.
7. koncepcje produkcji energii bezpośrednio w złożu.
8. Poprawa bezpieczeństwa pracy. Zagospodarowanie metanu.
9. Odmetanowanie pozwalające wykorzystać metan do produkcji energii elektrycznej i ciepła na przykładzie Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA.
10. Ukazanie projektów realizowanych we współpracy ze środowiskami naukowymi.
11. Prezentacja nowoczesnych kotłów do ogrzewania domów jednorodzinnych spełniający surowe wymogi ekologiczne. Zachęcenie mieszkańców do korzystania węgla jako opału, a samorządowców do promowania i dofinansowania zakupu ekologicznych kotłów opalanych węglem.
12. Nawiązanie kontaktów z producentami nowoczesnych kotłów oraz producentami i sprzedawcami EKO groszków, w tym koksu.

Z pewnością mówi Bogusław Szyguła, plan jest ambitny, i nie ukrywam jest to spore dla nas wyzwanie. Wierzę, że przy współpracy wielu fachowców branży górniczej którzy już teraz oferują współpracę, damy radę zrealizować ten program, wszak gra się toczy o wysoką stawkę. Chodzi tu o zachowanie bezpieczeństwa energetycznego, zachowanie miejsc pracy w górnictwie, polepszenie warunków pracy, pogłębianie wiedzy wśród młodego pokolenia ludzi i przekonanie iż górnictwo nie stoi na straconej pozycji.
Posiadamy potencjał naukowy który pozwala sprostać wszelkim wymogom unijnych przepisów. Przed nami długa i trudna droga… Nasze małe muzeum, powinno stać się także miejscem z którego widać rosnące, nie malejące światło w tunelu. Jestem przekonany, że z tymi ludźmi z którymi współpracuję teraz i z którymi już niebawem rozpocznę współpracę – poradzymy.
Czy to czego dokonaliśmy przez te 20 lat można nazwać życiowym sukcesem? Uważam, i podkreślam to słowo dodaje pan Bogusław Szyguła, że był to raczej mój obowiązek, prawdą jednakże jest to, że bez pomocy wielu życzliwych mi instytucji a także osób prywatnych nie doszłoby do świętowania 20 lecia istnienia naszej Izby Tradycji. Z pewnością jest to dobrze wykonana robota przez wielu, ja jestem tylko jednym z nich…

Relacja : Tadeusz Puchałka