Gierałtowice: Prelekcja dr Małgorzaty Tkacz-Janik „Nieznane postacie kobiet z czasów powstań śląskich i plebiscytu”
„Nieznane postacie kobiet z czasów powstań śląskich i plebiscytu”.
Prelekcji towarzyszy Wystawa 60 na 100 Sąsiadki „Głosem Kobiet o Powstaniach Śląskich i Plebiscycie Śląska w memach Marty Frej.
/arc/
Poświęcona nieznanym bohaterkom prezentacja wypełnia lukę w opowiadaniu historii Górnego Śląska, gdzie nieobecność kobiet nie jest przypadkowa. Tradycyjnie opowiadana historia nie dostrzega dzieła i znaczenia „niewidocznej pracy kobiet” dla rozwoju regionu. Wolelibyśmy oczywiście myśleć, że historia nie ma płci i zapewne tak jest. Jednak dominującym opisem historycznym jest kanon oparty na dokumentowaniu pierwszoplanowych liderów, lub wielkich całostek historycznych, wojen, paktów politycznych, czy ruchów państwotwórczych, gdzie liderują męskie postaci.
Spojrzenie na wielką i małą historię oczyma kobiet inaczej rozkłada akcenty, umożliwia opowiadanie tego, co pozostaje nieznane nie tylko ogółowi, ale czasem jest wypierane i głęboko chowane przez same kobiety. W konsekwencji niknie w przepastnej, zbiorowej pamięci. Artystka i kuratorka wystawy skupiły się na tym założeniu, że odkrywaniem historii kobiet powinny się zająć przede wszystkim kobiety, gdyż praktyka potwierdza, że w mniejszym stopniu interesuje ona mężczyzn, pozostając dla nich niejasna i jakby niepełnowartościowa jako materiał historyczny. Tym bardziej warto oddać kobietom głos, wspomniany w tytule wystawy.
Wojna, czy powstanie zapamiętane przez kobiety, to obraz inny niż męskie wspomnienie. Codzienność, drugi plan „wielkiej historii” przez lata wydawał się tematem nieinteresującym dla badaczy, muzealników, czy interpretatorów dziedzictwa. Dlatego nie przeczytacie o bohaterkach wystawy w podręcznikach do historii. W wielu oczach nadal nie jest bohaterstwem samotne zajmowanie się domem, wychowywanie dzieci, bycie sanitariuszką, kurierką, czy mówczynią propagandowych wieców, albo np. lekarką frontową, czy liderką ruchu kobiecego.
tekst: Gminne Centrum Kultury i Informacji w Kochanowicach
live ze spotkania w ZS-P Gierałtowice