Z perspektywy Katarzyny / felieton /

Z perspektywy Katarzyny / felieton /

Kilka dni temu na skrzynkę naszej redakcji wpłynęła wiadomość od chorego na raka, 29-letniego mężczyzny. Prosił on o wrzucenie posta, w którym to namawia do regularnego badania się u urologa. Chciał trafić przede wszystkim do młodych, pokazując swój przykład. Jego celem było wspomóc mężczyzn, by ominęło ich to, co teraz przeżywa on sam, gdyż to naprawdę kosztuje go wiele wysiłku. To natchnęło mnie do napisania tego felietonu.

Październik jest miesiącem świadomości raka piersi u kobiet (notabene u mężczyzn on również występuje), natomiast w listopadzie to mężczyźni są przekonywani, by badać się u urologa. W mediach społecznościowych możemy spotkać takie hasła, jak: „robimy to dla jaj” lub „badaj jajka”, ale też angielskie: „Change the face of mens’ health”. Skąd więc słowo „Movember”? Termin ten pochodzi z języka angielskiego i w swobodnym przekładzie oznacza „Wąsopad”, chociaż bardziej popularne jest określenie „Mosznowładcy”. Jest to połączenie dwóch słów: „mustache” – czyli wąsy, oraz „november” – czyli listopad. Łatwo się domyślić, że termin ten łączy miesiąc listopad z wąsami, które są głównie kojarzone z mężczyznami. To nie jest przypadkowe, ponieważ w 1999 roku w Australii po raz pierwszy ustanowiono listopad miesiącem profilaktyki raka jąder. Od tego czasu akcja społeczna rozprzestrzenia się z roku na rok na kolejne kraje, mając na celu przypomnienie o konieczności profilaktyki oraz badań w tym zakresie, zwłaszcza przez mężczyzn.

Po tym, jak grupa przyjaciół w Australii postanowiła konkurować o wyhodowanie najbardziej imponujących wąsów, stały się one symbolem kampanii społecznej mającej na celu ochronę mężczyzn przed dwoma groźnymi nowotworami – rakiem jąder i prostaty. Głównym celem jest zachęcenie mężczyzn do regularnych badań. Rok po rozpoczęciu akcji Movember w Australii, inicjatywę przyjęli mężczyźni z Hiszpanii i Wielkiej Brytanii, a potem dołączyły kolejne kraje. Obecnie mężczyźni na całym świecie, zwłaszcza w listopadzie, angażują się w kampanię, zapuszczając wąsy i przekonując swoich rówieśników do regularnych badań. Akcja zdobyła taką popularność, że dołączyli do niej również celebryci i sportowcy. Od dawna w kampanię zaangażowani są piłkarze z angielskiej Premier League, na czele z Michelem Owenem, laureatem Złotej Piłki z 2001 roku.

W Polsce natomiast, Movember miał swój początek w Wielkiej Brytanii, gdzie znajduje się centrala fundacji Movember w Europie. Pomysłem zainteresowali się Polacy, mieszkający głownie na Wyspach. W 2014 roku, dzięki fundacji Kapitan Światełko, zorganizowano pierwsze spotkania edukacyjne na terenie Polski. W 2016 roku, po raz pierwszy w ramach kampanii Movember, zorganizowano bezpłatne badania USG dla mężczyzn w całym kraju. Wyniki były imponujące – skorzystało z nich 1300 mężczyzn, z czego u 16 zdiagnozowano nowotwór jąder, a u 30 inne schorzenia. Bez tej inicjatywy wielu z tych mężczyzn prawdopodobnie dowiedziałoby się o raku znacznie później, a być może nawet za późno, by podjąć skuteczną walkę. Przez kolejne lata w Polsce, w ramach akcji, przeprowadzano średnio około 4000 badań rocznie. W roku 2020, z uwagi na pandemię COVID-19 i związane z nią ograniczenia, liczba badań była niższa. Niemniej jednak, udało się wykryć dwa przypadki nowotworu jąder i przeprowadzić 146 wykładów online.

Obecnie coraz więcej się o niej mówi, a dołączają do tego różne media i znane osobistości. Przede wszystkim jej istotą jest jednak szerzenie informacji o zagrożeniach związanych z nowotworami jąder i prostaty. Dostępne są również liczne materiały informacyjne oraz infografiki dotyczące samobadania i profilaktyki. Co najważniejsze, istnieje wiele miejsc, gdzie można bezpłatnie przeprowadzić badania profilaktyczne, głównie w galeriach handlowych, aby były jak najbardziej dostępne dla wszystkich. W tym specjalnym okresie, mężczyźni po 40. roku życia, którzy to są w grupie podwyższonego ryzyka, mają możliwość skorzystania z konsultacji i przeprowadzenia badania ultrasonograficznego. Dla pozostałych grup wiekowych dostępne są atrakcyjne oferty zniżkowe na to badanie. Na Uniwersytecie Gdańskim natomiast każdy może bezpłatnie skorzystać z badania. Wystarczy zapisać się przez formularz znajdujący się na ich stronie.

Również w dużych firmach zaczynają się pojawiać akcje informacyjne. I tak na przykład w 2019 roku firma Wedel dołączyła do tej światowej inicjatywy. Akcja komunikacyjna obejmowała stworzenie filmu promocyjnego z udziałem ambasadorów akcji z różnych szczebli organizacji, w tym samego CEO. Jej głównym zadaniem było przełamanie tabu wokół tematu i zapewnienie maksymalnej frekwencji podczas kluczowego etapu akcji – badań PSA i USG jąder, przeprowadzanych w siedzibie firmy. Pracownicy terenowi byli zachęcani do korzystania z badań w ramach swoich pakietów medycznych. Działania w ramach kampanii umożliwiły otwartą rozmowę wśród pracowników na temat często towarzyszących badaniom profilaktycznym emocji, takich jak wstyd i lęk, będąc jednocześnie zgodne z jedną z kluczowych wartości firmy, jaką jest „Biorę odpowiedzialność”. Wysoką jakość merytoryczną akcji gwarantowała współpraca z Fundacją Kapitan Światełko.

Podczas gdy wiele kobiet zgodziło się na regularne badania piersi, mężczyźni zdecydowanie rzadziej przeprowadzają kontrolę prostaty i unikają wizyt u urologa. To poważny błąd. Rak prostaty jest najczęstszym nowotworem występującym u mężczyzn, stanowiąc około 20% wszystkich przypadków nowotworów w tej grupie. Corocznie w Polsce 14 tysięcy mężczyzn dowiaduje się, że ma raka prostaty, a niemal 5 tysięcy z nich umiera. Z kolei rak jądra to typ nowotworu, który przeważnie dotyka młodych mężczyzn, z największym odsetkiem zachorowań w grupie wiekowej od 20. do 44. roku życia. W Polsce w 2020 roku na ten rodzaj nowotworu zachorowało 1170 mężczyzn, a zmarło 137.

Mimo że te statystyki brzmią zatrważająco, wczesne wykrycie raka prostaty lub nowotworu jądra w większości przypadków umożliwia pełne wyleczenie. Dlatego tak istotne są regularne badania, które pozwalają na rozpoznanie choroby we wczesnym stadium. Dlatego Panowie – badajcie się!

KOW
Fot. Canva