Region: Jak nagrzewają się nasze miasta w sezonie letnim?
W 2024 roku Polska Agencja Kosmiczna opracowała mapy, które przedstawiają temperaturę powierzchni ziemi oraz intensywność miejskiej wyspy ciepła na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Dane, pozyskane z satelitów Landsat 8 i 9, pokazują jak zmienia się temperatura w miastach w zależności od pory roku, a także wskazują, gdzie miejskie wyspy ciepła są najbardziej intensywne.
Mapy te są niezwykle pomocne w monitorowaniu zjawiska miejskich wysp ciepła (UHI), które polega na tym, że obszary miast są zdecydowanie cieplejsze od terenów podmiejskich. Wysokie temperatury w miastach są efektem intensywnej urbanizacji, gdzie naturalne powierzchnie roślinne zostały zastąpione materiałami, które absorbują ciepło, jak asfalt i beton. Dodatkowo, emisja ciepła z budynków, transportu i przemysłu jeszcze bardziej podnosi temperaturę. To zjawisko ma ogromny wpływ na jakość życia mieszkańców, zdrowie oraz zużycie energii.
Najwyższe wartości intensywności miejskiej wyspy ciepła w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii odnotowano w Gierałtowicach, Siemianowicach Śląskich oraz Gliwicach, gdzie średnia temperatura była wyższa o kilka stopni od otaczających je terenów. Gierałtowice, mimo że są gminą wiejską z dużym udziałem terenów rolnych, również wykazują znaczną intensywność PMWC (5,8°C), co pokazuje jak wszechobecna może być ta tendencja w obszarach, które na pierwszy rzut oka wydają się mniej zurbanizowane.
Z kolei za najchłodniejsze tereny uznaje się gminy Kobiór i Świerklaniec, gdzie znaczny udział terenów leśnych i naturalnych pomaga w utrzymaniu niższej temperatury. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, z powierzchnią 232,2 km², obejmuje zarówno tereny mieszkaniowe, jak i przemysłowe oraz obszary rolnicze, co sprawia, że problem miejskich wysp ciepła jest bardzo zróżnicowany w zależności od lokalizacji.
Analiza map wskazuje również, że najintensywniejsze miejskie wyspy ciepła występują w Katowicach, gdzie największa część populacji, licząca ponad 43 tys. osób, zmaga się z wyższymi temperaturami. W szczególności dzielnice takie jak Dąb, Śródmieście i Koszutka mają średnią temperaturę wyższą o ponad 8°C w porównaniu z okolicznymi terenami. Wartości te są bardzo niepokojące, zwłaszcza gdy w grę wchodzi zdrowie mieszkańców oraz zużycie energii w miastach.
Pomimo iż zjawisko miejskich wysp ciepła staje się coraz bardziej powszechne, dane te mogą stanowić ważne narzędzie dla władz lokalnych, urbanistów i planistów. Wiedza na temat rozkładu temperatury oraz intensywności PMWC pozwala na projektowanie miast, które będą lepiej przystosowane do zmieniających się warunków klimatycznych. Przykłady rozwiązań, które mogą pomóc w łagodzeniu skutków tego zjawiska to zielone dachy, zwiększenie powierzchni roślinności, a także odpowiednia przestrzeń między budynkami przy nowych inwestycjach.
Info: GZM
Fot. Gmina Gierałtowice