Pilchowice: DAMROTA 5 – PLENEROWE LEKCJE HISTORII

Wernisaże, wystawy czy koncerty muzyki klasycznej to nie jedyne atrakcje przy Damrota 5 w Pilchowicach. W sąsiedztwie tej lokalnej oazy artystów, często można podziwiać plenerowe wystawy poświęcone życiu i działalności znaczących, a często zapomnianych śląskich postaci. Tym razem o edukację mieszkańców gminy zadbało Starostwo Powiatowe w Gliwicach oraz GLIWICKIE MUZEUM. „Ruchoma” wystawa która odwiedziła  cały Powiat Gliwicki poświęcona była ks. Johannesowi Chrząszczowi. Budynek przeznaczony dla artystów sąsiaduje z historycznym parkiem dlatego wielu mieszkańców udających się na popołudniowy spacer, miało okazję zapoznać się z materiałami umieszczonymi w gablotach i przybliżyć sobie życiorys oraz bogatą działalność tej nietuzinkowej osoby.

Postać księdza szeroko opisują autorzy biografii tego człowieka, pani Anna Kulczyk oraz Bogusław Małusecki. Z tymże bogatym materiałem historycznym możemy się zapoznać na stronach www.pyskowice.pl/rok-johannesa-chrząszcza , do tejże lektury zapraszamy, warto jednak zanim sięgniemy po ten szczegółowy opis, zapoznać się w kilku szczegółach z tą  jakże ważną dla nas postacią, których na Górnym Śląsku mieliśmy wiele a niestety z różnych powodów życiorysy te były pomijane w opisach lub też zupełnie zostały zepchnięte na margines.

W 2017 roku obchodzimy 160 rocznicę urodzin ks. dr. Johannesa, człowieka, który  postanowił życie poświęcić Bogu, człowiekowi i swojej małej ojczyźnie. Urodził się 27 kwietnia 1857 roku w rodzinie chłopskiej, w małej miejscowości niedaleko Prudnika. W Głubczycach uczęszczał do gimnazjum, zaś od roku 1873 rozpoczął studia w Niższym Seminarium Duchownym we Wrocławiu. Lata 1871-1878 to trudny okres, w którym to czasie starano się ograniczyć wpływy kościoła katolickiego w Cesarstwie Niemieckim, okres ten nazywany kulturkampfem (wojną kulturową) pozostawił bolesny ślad  na życiu mieszkańców tego tak bliskiego wierze katolickiej i swoim zwyczajom regionu.

W roku 1875 seminarium zostało zamknięte, co spowodowało, że nasz przyszły ksiądz zmuszony został  do kontynuowania studiów w Opolu, tam też w roku 1877 zdał maturę. Los sprawił, że młody Johannes wrócił do Wrocławia, i tam rozpoczął trzyletnie studia teologiczne na Universitas Literarum Vratilslaviensis. Nauka nie trwała długo ponieważ i tam kulturkampf dał o sobie znać. Z chwilą zamknięcia  tejże uczelni, Chrząszcz udał się  do Pragi i tam od roku 1880 ponowił studia na Wydziale Teologii.

[…]Święcenia kapłańskie otrzymał 15 lipca 1881 roku w praskiej katedrze św. Wita, z rąk biskupa Karela Frantiśka Prucha[…] Tak rozpoczęła się duszpasterska droga księdza o którym mówiło się, że potrafi łączyć sprawy duchowe z ludzkimi.

W roku 1883 otrzymał posadę nauczyciela w Królewskim Gimnazjum w Gliwicach, jako katecheta i nauczyciel j. polskiego. Dzięki swojemu zaangażowaniu, nie tylko w sprawy kościoła, ale także jako społecznik udzielający się w sprawach świeckich, przez długi czas pełnił funkcję członka Rady Miasta Pyskowic. W tym czasie aktywnie działał na rzecz Seminarium Nauczycielskiego, wspierał także działalność mającą na celu budowę nowej szkoły powszechnej. Przypomnijmy iż praca i zaangażowanie księdza, zostały docenione, i za całokształt swojej pracy został uhonorowany przez władze miasta tytułem HONOROWEGO OBYWATELA MIASTA PYSKOWIC.

Nie sposób wymienić wszystkich cennych dla Górnego Śląska zasług księdza Chrząszcza, które szeroko zostały opisane w wyżej wymienionym materiale. Warto jednak przytoczyć kilka ważnych epizodów z życia księdza, mających ogromny wpływ na szkolnictwo, wychowanie młodego pokolenie a także życie  mieszkańców czy to Pyskowic, czy też miasta Gliwice. Przypomnijmy zatem, iż ksiądz Johannes był jednym  z inicjatorów budowy konwiktu dla biednych uczniów, nie tylko zamieszkujących w Gliwicach, ale także  spoza tego terenu.

[…]Ksiądz Johannes Chrząszcz był także, oprócz tajnego radcy Arthura Schillera i nauczyciela gimnazjalnego Benno Nitsche jednym z założycieli Oberschlesisches Museum Gleiwitz, które funkcjonuje do dziś jako Muzeum w Gliwicach i zaliczane jest do jednej z najstarszych tego typu placówek muzealnych na Śląsku[…] (wybrany fragment cytatu)

Pasją księdza  było poznawanie i studiowanie historii Śląska. Jest autorem wielu publikacji o tej tematyce. Został zapamiętany jako niezwykle skromny, wyczulony na krzywdę ludzką człowiek. Z pewnością zasłużył na miano jednego z wielu Wielkich Ślązaków. Zmarł 26 lutego 1928 roku, warto zapamiętać, że w 2018 roku obchodzić będziemy 90 rocznicę śmierci księdza.

Więcej na;  www.pyskowice.pl/rok-johannesa-chrzaszcza  https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Piotr_Chrzaszcz

gliwice.gość.pl/doc/3728507Rok-ks-Johannesa-Chrzaszcza

Foto: Portret księdza ze zbiorów (internet)

Na podstawie biografii autorstwa Anny Kulczyk – Muzeum Gliwice  oraz Bogusława Małuseckiego – Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Gliwicach.  Wybrane fragmenty cytatów; art. „Rok ks. dr. Johannesa Chrząszcza”.

 

Materiał przygotował Tadeusz Puchałka