Lokalne ciekawostki – Zbrodnia w Przyszowicach
Lokalne ciekawostki – Zbrodnia w Przyszowicach
W styczniu przypada 78. rocznica masakry w Przyszowicach. Dokładnie 27 stycznia rozpoczął się prawdziwy koszmar zwykłych mieszkańców tej wsi. Armia Czerwona, która wkroczyła do Przyszowic doprowadziła do rzezi ludności cywilnej. Łącznie zabito co najmniej 69 osób w tym więźniów z obozu KL Auschwitz, którym wcześniej udało się uciec z marszu śmierci.
Wówczas Przyszowice leżące w gminie Gierałtowice były ostatnią polską miejscowością przed granicą z Niemcami. Mieszkało tutaj wielu zasłużonych dla Śląska działaczy narodowościowych oraz powstańców. Wraz z rozpoczęciem II wojny światowej Przyszowice zostały przejęte przez Niemców a mieszkańcy zostali zmuszeni wstąpienia do armii III Rzeszy.
W styczniu 1945 roku do wsi nadciągnęła Armia Czerwona. Dokładnie 25 stycznia na terenie Przyszowic doszło do ciężkich walk, gdzie zginęło ponad 100 radzieckich żołnierzy. Po dwóch dniach Rosjanie przejęli kontrolę nad wsią. Wtedy rozpętało się prawdziwe piekło dla mieszkańców. Dla Armii Czerwonej nie miało znaczenia jakiej narodowości byli cywile, ile mieli lat i jakiej byli płci. Żołnierze wdzierali się do domów, mężczyzn zazwyczaj wyprowadzali na zewnątrz, gdzie zostali rozstrzelani, a kobiety niezależnie od wieku były gwałcone. Ponadto Sowieci okradali z mienia i podpalali domy, niszcząc wszystko co stanęło na ich drodze.
Zamordowanych zostało około 69 osób. Najmłodsza ofiara miała zaledwie dziesięć dni, najstarsza 78 lat. Zginęli także obywatele Włoch i Węgier, którzy byli więźniami KL Auschwitz, którzy uciekli z marszu śmierci. Zniszczono blisko 70 domów i zabudowań gospodarczych.
Jedną z hipotez dotyczących powodów masakry był… błąd topograficzny. Rosjanie wkroczyli do Przyszowic od strony Gliwic i byli przekonani, że są już na terytorium Niemiec. Druga natomiast mówi o odwecie za straty poniesione podczas walk na przedpolach wsi.
Zbrodnia w Przyszowicach przez wiele lat była owiana tajemnicą, a zbiorowa mogiła pozostawała anonimowa. Dopiero w roku 2005, 60 lat po tragedii na przyszowickim cmentarzu odbył się symboliczny pogrzeb ofiar zbrodni. Zainstalowano wtedy symboliczną marmurową tablicę z nazwiskami pomordowanych.
Instytut Pamięci Narodowej wydarzenia z 27 stycznia 1945 roku z Przyszowic zakwalifikował jako zbrodnię przeciwko ludzkości.
AW
Tekst powstał na bazie materiałów prasowych oraz historycznych.
Fot. Wolna Encyklopedia