Gmina Pilchowice: Żernica w klimacie Bożego Narodzenia.

Żernica w klimacie Bożego Narodzenia – okiem Tadeusza Puchałki

Ja – na kalyndorzu widzymy grudniowo dwójka, i to na czerwono, snadnoć niydziela, i jak informowali żernicke organizatory tyn dziyń złostoł przeznaczony na bożonarodzyniowy abo po naszymu Godny torg czy jarmark, rozmajcie to u nos mianujom pra. Jak niy bardzo jeszcze chto wiy jak łoblyc krisbaum, abo goik na świynta, no to we Żernicy mog se to połoglondać no i kupić rostomajte graczki na, i pod choinka zrychtowane, przez lokalne majstrowe a tyż i majstrow świontecznych arcydzieł rynkodzielnictwa. Glaskugle łod trocha wiynkszych łod pociorka na różańcu, do takich trocha myńszych łod fusbala szło zakupić. Muster jak łoblyc stoł na Wilijo, maszkety, bombony, zisty, pierniki, ciasta na przepisach łod starki co to idzie se niymi kustować i niy rubnońć, no i kołocze bez kerych żodne świynta se łobyńść niy mogom. Ja – konsek dali na sztandach moc zamorski materyje na moczka szło kupić, wroz ze przepisami jak co upiyc, zgrzoć, uwarzyć, i jak se chopa pozbyć na tyn czas, coby niy zawodzoł przi blasze, jako pedzieć, i take rady mogły mode frelki dostać łod żernickich gospodyń.. – , A wszysko w klimacie familijnego niydzielnego świynta. Piyknie, fest piyknie to frelki z KGW, i Gminnego Ośrodka Kultury wroz ze Sołtysym i kamratami z
Rady Sołecki zrychtowali. Sztandow moc, niy yno tych lokalnych ale i tych z fest daleka tyż boło dojść pora. Żernicke frelki w ludowych klajdach, piyknie do gości zmrugały i zaproszały do łoglondanio, suchanio gawynd, i kupowanio. W tle niyjako z daleka dochodziyły odgłosy znanych wszyskim melodii i szlagrow nawionzujoncych do Godnych Świont. Te jarmarki, to tyż je okazjo do zaprezentowanio niy yno dzieł rynkodzielniczych ale tyż zdolności młodych artystow. Latoś pokozały co umiom dziecka z SP Żernica – to na poczontek, a boł to koncert jakich mało. Zdolne dziecka w ty Żernicy, ale trza przeca pedzieć, że bez staranio rechtorkow, a łojcow, dziecka by takigo pokazu swoich talentów nie dały. Wszyske ,bajtle i te modsze i te starsze zasugujom na te same podziynkowania, dejmy jednak pozor na Jagusia Łasut – dziołszka jeszcze do niydowna zmagała się z poważną kontuzją nóżki, niewiele sobie z tego robiąc choć bolało jeszcze ździebko, 2 grudnia wystąpiła na scenie grając i śpiewając. Adam Twardowski pięknie recytował wiersze, zaś Magdalena Smyczek i Julia Ryfińska zachwyciły nas pięknym śpiewem. Ździebko dali, na scyna wyloz Denis Poczynty i jak dycko i w tym roku doł piykny koncert . Mody wokalista ze Żernice niy ono śpiywo w poru jynzykach ale je tyż klawiszowcym, wert posuchać Jego koncertu, kery piyknie wpisuje się w tyn niypowtarzalny klimat, podobnie jak robi to wspomniana wcześniej Jagoda Łasut, bardzo młoda wiolonczelistka, która podobnie jak jej poprzednik również śpiewa w języku polskim i niemieckim. Dziołszka urodno, jak kożdo Ślonzoczka, i jak kożdo utalyntowano. Głos piykny to tyż chyntnych do posuchanio jej koncertu nie brakowało i tym razym. – Ja już za pora dni Świynty Mikołoj zaklupie do naszy chałpy, toż wert boło pomyśleć we Żernicy ło graczkach do mikołajowego miyszka, a boło w czym wybiyrać. Ani zdrzeć i dzieciontko nos prziwito, toż niy zawadziyło i ło tym wigilijnym gościu pamiyntać, co to dzieckom pod choinka graczki na Ślonsku łod poczontku świata kładzie pra. Niech Wos droge przyjociele niy mierzi ta ślonsko gwara, kerom se piyknie prawi, a rządzi, ale siarońsko ciynżko pisze i czyto, ale som take dni w roku, kedy serce klupie szczególnie fest po mojymu, i wtedy mom okazjo ździebko w ty swoi mowie niy yno godać, ale coś starom se „naszkrobać”. – Ano, je to prowda, że mowa nasza twardo jako tyn ślonski żywot, co go niy piórym, a kilofym trza kształtować, niy śmiymy tyż zapominać, że w ty godce je moc placu na miłowanie, a co nejważniejsze niy zapominanie ło naszych korzyniach. Już nom wonio miodowy piernik na moczka, rychtujymy maszynka do mlonio maku, i te gwiozdki co blyszczom kożdego wieczora, niy sleciały z nieba, a som to lampiony co niesom dziecka na Roraty. Betlyjki w kościołach. Familijo do kupy bez swady, radość w łoczkach dziecek, przi goika strojyniu… Piykny czas radosnego oczekiwanio. Tyn świynty czas, co już za chwila se zdarzy po raz kolejny powitał nas klimatem bożonarodzeniowych jarmarków w całym chrześcijańskim świecie. Oto symbol narodzin tego co dał nam radość z wyznawania religii życia i radości, wiary w nadzieję i miłość. Jakże trudno dziś wykrzesać z siebie dobre słowo, zapytajmy właśnie w ten czas samych siebie, dlaczego jest tak, a nie inaczej, przecież jeszcze niedawno było – no właśnie! Było… A może zapomnieliśmy kim jest Ten, którego już po raz kolejny od 2000 lat zostanie z radością powitamy. Czyżbyśmy dziś starali się wykreować swoich Bogów? Z pewnością tak jest niestety, lecz tu na tym małym skrawku ziemi , „zopasce naszy Omy z Anabergu” nie zapominamy, i potrafimy wraz z „duchem czasu” iść także zgodnie, z duchem tego co było, jest i pozostanie żywe, jasne, i oczywiste w naszych sercach. – Żernica, jedna z wielu przystani dla wiary i ludzi, których sprawą nadrzędną jest to, co było tu od wieków na miejscu pierwszym; rodzina, praca, wiara, szacunek dla drugiego człowieka. Warto na ten czas wyłączyć tego czarnego Guru, co to mąci nam w głowach, niech odpocznie, a my jak dawniej żonę pod rękę, dzieci i na bożonarodzeniowy jarmarek. Wszystkiego dobrego życzą frelki z KGW Żernica, Gminnego Ośrodka Kultury, Wójt z Sołtysem i kamraty z Rady Sołeckiej. Latoś było piyknie, podobnie bydzie na bezrok toż PYRSK LUDKOWIE ROSTOMIYLI, A DEJCIE POZOR NA ŁOŚCI W KARPIU. Chnet bo już 9 grudnia potkomy se we Pilchowicach, cobyście niy przepomnieli bo to X jarmark, wert tam byść polecamy.

Slowniczek; Wyraz choinka został przekazany w tym tekście w trzech odmianach, jako goik, krisbaum i jako ten pierwszy wyraz ogólnie znany . To dlatego aby ukazać bogactwo gwar śląskich, i jest to tylko niewielki wycinek różnorodności znaczeń poszczególnych wyrazów, mając na uwadze naszą mowę. Należy podkreślić, że nie przeszkadza to nam Ślązakom w porozumiewaniu się ze sobą, a jedynie ukazuje bogactwo naszej mowy, z czego jesteśmy dumni. Należy pamiętać, że w ślad za znaczną odmiennością gwar idą także obyczaje, i tradycje w granicach poszczególnych mikroregionów Górnego Śląska, dla nas rdzennych mieszkańców tej ziemi jest to niezwykle ważne, nalegamy aby uszanowano to wszystko co mamy zapisane w naszych sercach, a o co dziś niejednokrotnie przychodzi nam walczyć i przekonywać o słuszności tego co robimy.
Oma z Anabergu; To oczywiście Święta Anna, dla jednych babcia święta, dla drugich starka a także Oma, którą szanujemy tak bardzo jak Jasnogórską Najświętszą Panienkę.
Snadnoć; to wyraz praktycznie już nieznany, a znaczył on to samo co np. wyraz oczywiście. np. Snadnoć lepi mieć na nogach szczewiki niźli iść po bosoku – oczywiście lepiej mieć ubrane buty aniżeli iść na bosaka..
Ani zdrzeć; można zastąpić słowem ani się spostrzeżesz. np. Ani się spostrzeżesz a zapuka do nas św. Mikołaj.
Trudno jest czytać gwarą pisane teksty, lecz coś nas kusi do tego, by od czasu, do czasu spomnieć odległe czasami, już zapomniane zwroty. Niech nos niy je gańba godać po naszymu. PYRSK .

materiał : Tadeusz Puchałka