Kraj: Fundusz Kościelny zostanie zlikwidowany?

Fundusz Kościelny w Polsce jest instytucją finansową i mechanizmem związanym z Kościołem Katolickim. Został ustanowiony na podstawie ustawy z dnia 17 maja 1989 roku o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej. Jednym z postulatów nowego rządu była jego likwidacja w najbliższej przyszłości. Według zapowiedzi polityków Fundusz Kościelny ma zostać zastąpiony dobrowolnym odpisem podatkowym.

Fundusz Kościelny jest finansowany z budżetu państwa i stanowi formę rekompensaty za mienie, które zostało przejęte przez państwo po II wojnie światowej. Przekazywane środki mają pokrywać koszty utrzymania duchownych, remonty kościołów, a także prowadzenie działalności charytatywnej i edukacyjnej.

Temat finansowania Kościoła Katolickiego w Polsce przez lata był przedmiotem debat i kontrowersji społecznych. Niektórzy krytykują wysokość przekazywanych środków i uważają, że powinny być one przeznaczane na inne cele publiczne. Inni bronią prawa Kościoła do otrzymywania wsparcia finansowego ze względu na jego rolę społeczną i kulturową.

Decyzja o likwidacji Funduszu Kościelnego w Polsce byłaby znaczącą zmianą polityki finansowej związanej z wsparciem dla Kościoła Katolickiego. Takie posunięcie wymagałoby przeprowadzenia zmian w przepisach i byłoby zapewne tematem kontrowersji. Konieczne byłoby przygotowanie nowych aktów prawnych, które anulowałyby istniejące ustawy dotyczące Funduszu Kościelnego i uregulowałyby nowe zasady finansowania Kościoła.

Dla przykładu w Niemczech nie istnieje jednolity „Fundusz Kościelny” na wzór polski, ale Kościół katolicki i Kościół ewangelicki (luterański) otrzymują wsparcie finansowe od państwa na podstawie systemu podatku kościelnego.

Niemiecki system podatku kościelnego (Kirchensteuer) pozwala na pobieranie środków z podatków od osób należących do danego wyznania. W praktyce oznacza to, że osoby zgłaszające się jako członkowie Kościoła katolickiego lub ewangelickiego płacą dodatkowy podatek, który jest przekazywany bezpośrednio do odpowiedniego Kościoła. Podatek ten wynosi zazwyczaj kilka procent od dochodu podatnika.

System ten jest regulowany przez państwo, ale to sam Kościół decyduje o wysokości podatku kościelnego dla swoich członków. Warto zauważyć, że osoby, które nie zgłaszają przynależności do żadnego z tych wyznań, nie są zobowiązane do płacenia podatku kościelnego.

System podatku kościelnego jest ważnym źródłem finansowania dla obu dużych wyznań chrześcijańskich w Niemczech, pomagając w utrzymaniu kościołów, placówek edukacyjnych i charytatywnych oraz w finansowaniu wynagrodzeń dla duchownych. Niemcy są jednym z niewielu krajów w Europie, gdzie funkcjonuje taki system finansowania Kościoła poprzez podatek kościelny.

We Francji Kościoły Katolickie są finansowane z różnych źródeł, w tym przez datki wiernych oraz przez państwo. Finansowanie to jest uregulowane na mocy umowy z 1905 roku o rozdziale Kościoła od państwa, która wprowadziła zasadę laickości. We Włoszech Kościoły są częściowo finansowane przez państwo, które przekazuje środki na cele kulturalne i edukacyjne. Jednak dużą rolę odgrywają także datki od wiernych i inne formy wsparcia prywatnego.

Kościół Anglii finansowany jest przede wszystkim z darowizn od wiernych, a także z dzierżawy nieruchomości i innych źródeł przychodów własnych. Inne wspólnoty chrześcijańskie również opierają się głównie na darowiznach i ofiarach wiernych. Natomiast w Hiszpanii Kościoły są finansowane głównie ze środków pochodzących od podatników, którzy mają możliwość przekazania 0,7% swojego podatku dochodowego na cele Kościoła katolickiego lub innych organizacji charytatywnych.

Likwidacja Funduszu Kościelnego może przyczynić się do większej równości przed prawem, eliminując preferencje finansowe dla jednej konkretnej instytucji religijnej. To może być ważne z punktu widzenia zasady laickości i równości obywateli niezależnie od ich wyznania. Przeniesienie środków finansowych z Funduszu Kościelnego do innych obszarów może skutkować bardziej racjonalnym i efektywnym wykorzystaniem publicznych zasobów na cele edukacyjne, zdrowotne czy społeczne. Ponadto jego likwidacja może przyczynić się do większej niezależności Kościoła od państwa. Ograniczenie finansowania ze środków publicznych może sprawić, że Kościoły stają się bardziej autonomiczne i zdolne do samodzielnego zarządzania swoimi finansami. Wprowadzenie bardziej równego podejścia do wszystkich instytucji religijnych może zmniejszyć napięcia i podziały w społeczeństwie.

Pierwsze próby likwidacji Funduszu Kościelnego w Polsce miały miejscu już w 2013 roku. Wówczas powstał nawet roboczy projekt umowy, w której uzgodniono dobrowolny, półprocentowy odpis od podatku. Ostatecznie do tego nie doszło. Obecny rząd zapowiada, że teraz będzie inaczej.

W tym roku Fundusz Kościelny wynosi 257 milionów złotych.