Gliwice: Było „wieczyste”, jest własność

To bardzo ważna wiadomość dla tysięcy gliwiczan – osób fizycznych i prawnych. Z początkiem roku użytkowanie wieczyste gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształciło się automatycznie we własność. Dotyczy to zarówno domów jednorodzinnych, jak i mieszkań w blokach czy kamienicach.

W lipcu ub.r. Prezydent RP podpisał ustawę o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Dotyczy to zarówno domów jednorodzinnych, jak i mieszkań w blokach czy kamienicach, wraz z budynkami gospodarczymi, garażami i innymi obiektami lub urządzeniami budowlanymi umożliwiającymi prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków mieszkalnych.

Likwidacja „wieczystego” w mieszkaniówce nastąpiła wraz z nowym rokiem. Jeżeli do tej pory ktoś co roku uiszczał opłatę za użytkowanie wieczyste, ponieważ jego blok, dom lub kamienicę wybudowano „na użytkowaniu wieczystym”, to 1 stycznia stał się automatycznie właścicielem lub współwłaścicielem tego gruntu.

Jakie formalności dotyczą przekształcenia?

Podstawę ujawnienia prawa własności gruntu w księdze wieczystej oraz w ewidencji gruntów i budynków ma stanowić zaświadczenie Prezydenta Miasta Gliwice potwierdzające przekształcenie. Każdy właściciel otrzyma taki dokument bezpłatnie w terminie do 12 miesięcy od dnia przekształcenia, bez konieczności składania wniosku. Zaświadczenie będzie również przesłane przez Wydział Gospodarki Nieruchomościami do Sądu Rejonowego (wydziału Ksiąg Wieczystych), a z tytułu zmiany zapisów w księgach wieczystych właściciel nie będzie ponosił żadnych opłat.

– Bezpłatne zaświadczenie będzie wydawane „z urzędu” po przeanalizowaniu, czy dana nieruchomość podlega przekształceniu. Nie ma więc konieczności składania wniosków czy też osobistej wizyty w urzędzie – zaznacza Aleksandra Wysocka, naczelnik Wydziału Gospodarki Nieruchomościami Urzędu Miejskiego w Gliwicach.

Ustawa przewiduje, że zaświadczenie będzie można też uzyskać na wniosek właściciela, w terminie 4 miesięcy od daty jego złożenia. W takim przypadku wniosek podlega opłacie skarbowej w wysokości 50 zł. Nowelizacja ustawy, podpisana 31 grudnia przez Prezydenta RP, wprowadziła również dodatkową możliwość uzyskania zaświadczenia – na wniosek właściciela lokalu, uzasadniony potrzebą jego zbycia. Zaświadczenie wydawane będzie w terminie 30 dni od daty złożenia wniosku, który również podlega opłacie skarbowej (50 zł). Aby otrzymać zaświadczenie w tym szczególnym trybie, konieczne będzie jednak przedłożenie wraz z wnioskiem aktu notarialnego umowy przedwstępnej zbycia lokalu.

Ile zapłacić za przekształcenie?

Pamiętajmy – nie będzie już dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego! Za przekształcenie należy zapłacić 20 rocznych opłat przekształceniowych. Opłaty te odpowiadają wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, jaka obowiązywałaby w 2019 roku. Termin na zapłatę pozostanie bez zmian – do 31 marca każdego roku. Wyjątek stanowi opłata należna za rok 2019, którą trzeba uiścić do 29 lutego 2020 roku. Należy też pamiętać, że opłatą przekształceniową będzie obciążany każdy nowy właściciel nieruchomości podlegającej przekształceniu!

Co zrobić, jeśli „wieczyste” zostało już opłacone z góry?

– W ustawie zostało przewidziane rozwiązanie dla osób, które miały wniesioną opłatę roczną za użytkowanie wieczyste za cały okres z góry. Dla nich przekształcenie jest nieodpłatne – przypomina Aleksandra Wysocka.

Czy opłata przekształceniowa będzie zmieniana?

Opłata przekształceniowa może podlegać waloryzacji przy zastosowaniu wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Dokonać tego będzie można z urzędu lub na wniosek właściciela nieruchomości, nie częściej jednak niż raz na 3 lata od dnia dokonania ostatniej waloryzacji.

Czy przekształcenie można opłacić za jednym razem?

Przewidziano obligatoryjną bonifikatę w wysokości 60% dla użytkowników gruntów Skarbu Państwa – w przypadku płatności z góry dokonanej w 2019 roku. W kolejnych latach będzie obniżana o 10%.

Co z bonifikatą „miejską” w Gliwicach?

W odniesieniu do gruntów stanowiących własność Gminy Gliwice, o ewentualnym udzieleniu bonifikaty i jej wysokości zadecyduje Rada Miasta na podstawie uchwały. Na razie przeprowadzane są analizy skutków wprowadzenia bonifikaty.

– Warto pamiętać, że podjęcie decyzji w tak ważnej sprawie nie może odbywać się w sytuacji braku stabilności ustawodawczej –mówi zastępca prezydenta Gliwic Adam Neumann. – Prezydent RP Andrzej Duda dopiero co podpisał nowelizację ustawy przekształceniowej, która weszła w życie 1 stycznia, a w kolejce legislacyjnej są jeszcze dwa kolejne projekty zmiany tej samej ustawy: senacki i Koalicji Obywatelskiej. Trudno odgadnąć, jaki będzie ostateczny kształt przepisów i czy nie będą wprowadzone jakieś zmiany w zakresie bonifikat. Musimy zaczekać do zakończenia procesu legislacyjnego. Aktualnie nie planujemy przygotowania projektu uchwały Rady Miasta w zakresie ustalenia jakichkolwiek bonifikat od opłaty przekształceniowej – podkreśla Adam Neumann.

Warto zastanowić się, jak na udzielenie bonifikaty dla przekształconych z mocy prawa zareagowaliby inni mieszkańcy, którzy już dokonali przekształcenia.

Przed wejściem w życie nowej ustawy istniały możliwości prawne dobrowolnego przekształcenia użytkowania wieczystego na własność m.in. w trybie administracyjnym na podstawie ustawy o przekształceniu z 2005 roku, na wniosek użytkowników wieczystych. Z tej możliwości skorzystało wielu mieszkańców Gliwic – tylko w okresie od 2012 do 2018 roku było to 1180 użytkowników wieczystych. Procedura ta wymagała sporego wysiłku, gdyż konieczne było złożenie wniosku przez większość właścicieli lokali we wspólnocie, co nie zawsze było łatwe. Po wydaniu decyzji użytkownicy wieczyści zobowiązani byli do wniesienia opłaty stanowiącej różnicę między wyceną prawa własności i prawa użytkowania wieczystego. W niektórych przypadkach były to całkiem spore kwoty. Przykładowo za przekształcenie prawa do nieruchomości zabudowanej domem jednorodzinnym w dzielnicy Wilcze Gardło, o pow. gruntu ok. 1 000 m², jednorazowa opłata wyniosła 88 tys. zł. Gdyby ta sama nieruchomość podlegała dziś przekształceniu z mocy prawa, opłata za przekształcenie wyniosłaby 50 tys. zł (2,5 tys. zł rocznie przez okres 20 lat).

Czy ustawa powinna wchodzić między strony umowy?

Należy też podkreślić, że użytkowanie wieczyste jest niczym innym jak notarialną umową zawartą między dwiema stronami: Miastem (czy też Skarbem Państwa) i nabywcą lokalu. Ustanawiając użytkowanie wieczyste, strony ustaliły przed notariuszem, że z prawem tym związany jest obowiązek wnoszenia opłat rocznych przez 99 lat. Dziś ustawa zmieniła tę umowę, skracając okres tej płatności do najbliższych 20 lat i wprowadzając obowiązkową bonifikatę dla gruntów Skarbu Państwa.

Duża grupa mieszkańców skorzystała już z ulg przy wykupie swoich lokali.

W 2018 roku w Gliwicach było ok. 40 tys. użytkowników wieczystych: ok. 29 tys. na gruntach Gminy Gliwice i ok. 11 tys. na gruntach Skarbu Państwa. Większość tych tytułów prawnych powstała w latach 90. XX wieku w okresie masowej sprzedaży lokali mieszkalnych na rzecz najemców. Wówczas obowiązywała uchwała Rady Miiejskiej o 70% bonifikacie zarówno od ceny lokalu, jak i gruntu. Drugą dużą grupą użytkowników wieczystych są mieszkańcy, którzy wykupili lokale od spółdzielni mieszkaniowych. Należy przypomnieć, że spółdzielnie uwłaszczyły się na gruntach gminnych bez ponoszenia tzw. pierwszej opłaty wynoszącej 25% wartości własności gruntu.

Warto też mieć wiedzę, jakie byłyby dla miasta finansowe skutki wprowadzenia bonifikaty. Roczne wpływy do budżetu miasta z tytułu opłat rocznych za użytkowanie wieczyste wynosiły do tej pory ok. 4,5 mln zł. Jeśli wszyscy mieszkańcy chcieliby skorzystać z możliwości uzyskania 60% bonifikaty i wpłaciliby opłatę jednorazowo za okres 20 lat, to uszczuplenie budżetu sięgnęłoby kwoty 54 mln złotych.

Info: gliwice.eu