/ Lokalne ciekawostki – Piękna Madonna z Knurowa /
Przez blisko 600 lat mieszkańcy Knurowa i okolic pielgrzymowali do rzeźby, która jest świadectwem kulturowego dziedzictwa i chrześcijańskich korzeni. Powstała około 1420 roku i mierzy 113 cm wysokości. Dawniej była elementem wystroju knurowskiego drewnianego kościółka pw. św. Wawrzyńca, przeniesionego w roku 1935 do Chorzowa. Mowa rzecz jasna o Pięknej Madonnie zwaną także „Najstarszą Ślązaczką”, czyli figurze Matki Boskiej jednej z najpiękniejszych rzeźb z okresu średniowiecza.
Piękna Madonna przez lata była obiektem zawierzenia i kultu wielu pokoleń mieszkańców Knurowa. Jest typowym przykładem figury ołtarzowej, o czym świadczy płaski tył rzeźby. Niezwykła jest podstawa tej knurowskiej Pani. Matka Boska stoi na księżycu symbolizującym moce piekielne, a więc na… twarzy diabła. Pełna ekspresji brzydota szatana kontrastuje z urodą Madonny. Jej ciało, wygięte esowato, okryte jest obficie drapowaną szatą. Owoc Granatu, trzymany przez Dzieciątko, w ikonografii chrześcijańskiej, symbolizuje błogosławieństwo, łaski i dary Boże.
W latach 30-tych XX wieku Piękna Madonna została odnaleziona przez prof. Tadeusza Dobrowolskiego, dyrektora przedwojennego Muzeum Śląskiego, w wieży drewnianego kościółka św. Wawrzyńca w Knurowie. Była wówczas bardzo zniszczona. Spróchniała i przegryziona przez korniki rzeźba została poddana konserwacji przez braci Pochwlaskich. Wzmocnili oni spróchniałe drewno, uzupełnili berło, złocenia i podstawę. Okazało się jednak, że użyli do konserwacji nieprzebadanych składników, co spowodowało, iż na Pięknej Madonnie pojawiły się trwałe plamy i straciła swój blask.
W roku 1939 jeszcze przed wybuchem II wojny światowej rozpoczęła się jej tułaczka po świecie. Została odnaleziona przez Niemców i przekazana do Landesmuseum w Bytomiu. Pod koniec działań wojennych Piękna Madonna z Knurowa „uciekała” przed Armię Czerwoną. Została umieszczona w rezydencji wiejskiej pod Wrocławiem. Następnie została przeniesiona jako depozyt do Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, a później przekazana do Muzeum Archidiecezjalnego w Katowicach, gdzie przebywa do dziś.
W 2003 roku rzeźbę oddano do ponownej renowacji by przywrócić jej dawny blask. W pracowni konserwatorskiej zdjęto z figury aż pięć warstw farby. Podczas prac odkryto między innymi, że berło było pokryte złotymi płatkami, zaś koronę i szatę Madonna miała wysrebrzoną. Wysnuto wniosek, iż średniowiecznych mieszkańców Knurowa nie było stać na złocenia.
Podczas jubileuszu 700-lecia Knurowa, wśród wiernych zrodził się pomysł, by wykonać wierną replikę rzeźby Pięknej Madonny i sprowadzić ją z powrotem do miasta. Pieniądze na wykonanie kopii zebrano między innymi dzięki sprzedaży cegiełek rozprowadzanych przez Towarzystwo Miłośników Knurowa. 6 czerwca 2009 roku nastąpiła uroczystość intronizacji figury. Piękna Madonna powróciła do Knurowa i zajęła należne jej miejsce w najstarszej knurowskiej świątyni czyli w parafii p.w. świętego Antoniego z Padwy w Krywałdzie. Matce Bożej nadano tytuł Matki Pięknej Miłości i została patronką młodych małżeństw oraz oczekujących na potomstwo. Wprowadzenia figury do parafii oraz jej poświęcenia dokonał ksiądz arcybiskup Damian Zimoń, Metropolita Katowicki.
Oryginalna figura Pięknej Madonny, która obecnie znajduje się w Muzeum Archidiecezjalnym w Katowicach zaliczana jest do jednej z dwóch – obok Pięknej Madonny z Krużlowej – najpiękniejszych średniowiecznych rzeźb w Polsce. Uznawana jest także za prawdziwą gotycką perłę.
AW
Tekst powstał na bazie materiałów prasowych, historycznych oraz informacji zawartych na stronie internetowej Rzymskokatolickiej Parafii pw. św. Antoniego w Knurowie.
Fot. parafiakrywald.p